นิทรรศการนี้เน้นให้เห็นความเปลี่ยนแปลง เมื่อสยามค่อยๆ เคลื่อนเข้าสู่ช่วงเวลาแห่งการการประสมประสานทางวัฒนธรรม “ตะวันออกบรรจบตะวันตก” อันเป็นเอกลักษณ์ เพื่อนำผู้คนในปัจจุบันเดินทางย้อนเวลาไปในอดีต เป็นการเดินทางที่นำไปสัมผัสกับเหตุการณ์ต่างๆ รวมทั้งวิถีชีวิตของชาวสยามในสมัยรัชกาลที่ 5 ถึง รัชกาลที่ 7 จัดขึ้น ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร

ในการชมนิทรรศการครั้งนี้ ผู้ชมจะเสมือนหนึ่งได้ร่วมเดินทางไปในการเสด็จประพาสหัวเมืองของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยเหล่าพระบรมวงศานุวงศ์ ซึ่งบรรยากาศเป็นไปอย่างสงบผ่อนคลายและเป็นส่วนพระองค์ แม้ในท้ายที่สุดการเสด็จประพาสต่างๆ จะจบลงด้วยเหตุการณ์ชวนสลด อันเป็นสัญญาณสะท้อนความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสยามในเวลานั้น อย่างไรก็ตาม ความเปลี่ยนแปลงนั้นไม่ได้เกิดขึ้นอย่างฉับพลันทันใดหรือว่าคาดไม่ถึง เพราะผู้ชมจะค่อยๆ รับรู้ความเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ความรู้สึกต่างๆ ที่ฉายอยู่ในภาพถ่ายอย่างช้าๆ ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกสงบเรียบง่ายของชีวิตประจำวัน ความรู้สึกฉงนสงสัยและความสนุกสนานเมื่อได้เห็นวัฒนธรรมและเรื่องราวจากมุมมองต่างๆ ที่แปลกใหม่ในสถานที่ที่ไม่คาดคิด รวมทั้งความรู้สึกตื่นเต้นที่มาพร้อมกับการเดินทางและความเปลี่ยนแปลง ในท้ายที่สุด เราจะได้ร่วมเดินทางไปกับบ้านเมืองสยามในสมัยรัชกาลที่ 5 ถึงรัชกาลที่ 7 ซึ่งได้เคลื่อนผ่านกาลเวลามาจนถึงปัจจุบัน

เมื่อเดือนกรกฎาคม 2561 สำนักจดหมายเหตุแห่งชาติ ร่วมกับบริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) จัดนิทรรศการ “เฉลิมฟิล์มกระจก ฉลองมรดกความทรงจำแห่งโลก” ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป ถนนเจ้าฟ้า กรุงเทพมหานคร เพื่อเฉลิมฉลองโอกาสที่องค์การยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียนฟิล์มกระจกและต้นฉบับภาพถ่ายชุดหอพระสมุดวชิรญาณ เป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก นับแต่นั้น สำนักหอสมุดแห่งชาติจึงได้มีแผนที่จะเปิดคลังภาพถ่ายฟิล์มกระจกเป็นประจำทุกปี ตามลำดับเวลาของภาพ โดยคัดสรรภาพถ่ายฟิล์มกระจกจำนวน 1,000 ภาพ เพื่อให้ภัณฑารักษ์จัดเป็นนิทรรศการแสดงแก่สาธารณะต่อไป

สำหรับนิทรรศการในปีนี้ กรมศิลปากร บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) และมูลนิธิส่งเสริมการถ่ายภาพร่วมกันจัดขึ้น เพื่อจัดแสดงภาพถ่ายฟิล์มกระจกที่สวยงามและเต็มไปด้วยเรื่องราวอันทรงคุณค่าที่สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติได้คัดสรรมาเพื่อนิทรรศการครั้งนี้

ปฐมบรรพ

รหัสภาพ